Przy jednostkach OSP działają Jednostki Operacyjno-Techniczne, będące społecznym odpowiednikiem jednostek ratowniczo-gaśniczych PSP. Jest to pododdział czynnych członków strażaków OSP przeznaczony do działań ratowniczych. Osoby działające w strukturach takiej jednostki muszą posiadać odpowiedni wiek (18…60 lat), aktualne badania lekarskie, jak również ukończone przeszkolenie pożarnicze – odpowiednie do zajmowanej funkcji. Skład JOT bierze bezpośredni udział w działaniach ratowniczych.

JOT kieruje jednoosobowo naczelnik OSP przy pomocy dowódców niższego szczebla: z-cy naczelnika, dowódcy plutonu, dowódcy sekcji. W czasie akcji ratowniczych naczelnik dowodzi działaniami JOT przy pomocy dowódców zastępów (załóg). Naczelnik OSP ponosi odpowiedzialność statutową za: przygotowanie do działań, gotowość bojową i sprawność JOT, a także zapewnienie bezpieczeństwa strażaków ratowników OSP.